Mavi Elmas Nedir?
Birçok insanın nişan yüzüğü denildiğinde aklına saf, beyaz pırlanta veya elmas gelir. Renksiz pırlantalar son derece değerli ve zarif iken, renkli pırlantalar örneğin mavi elmas daha da rağbet görmektedir. Dahası, genellikle renkli elmaslar olarak adlandırılan fantezi kategorisine girmektedir.
Renkli pırlantalar, son derece nadir elmaslar arasında ilk sırada yer almaktadır. Aslında, yalnızca Güney Afrika, Hindistan ve Avustralya’daki elmas madenlerinde bulunmaktadır. Dahası, GIA’e (Amerika Gemoloji Enstitüsüne) göre 10.000 elmastan sadece biri süslü renk kategorisine giriyor.
Fantezi renkli elmaslar kırmızı, mor, yeşil, siyah, pembe, turuncu ve mavi elmaslardan oluşmaktadır. Bu yazımızda, mavi elmaslar hakkında bilmeniz gereken her şeyi gözden geçireceğiz.
Mavi pırlanta, diğer pırlantalara benzer doğal özelliklerin yanı sıra çarpıcı bir mavi renk tonu içeren renkli bir pırlantadır. Mavi pırlantalar menekşe, gri ve yeşil gibi farklı alt tonlar içerebilmektedir.
Doğal renkli mavi elmaslar, nadir olan değerli taş türlerinden biri olduğundan, doğada bulmak oldukça zordur. Mavi pırlantanın değerini belirleyen en önemli faktörler renk yoğunluğu ve saflığıdır. Açık mavi pırlantalar mavi pırlantalar arasında en yaygın olanıdır. Mavi renk pırlantalarda yüksek renk yoğunluğuna sahip olanları bulmak oldukça zordur.
Fantezi renkli pırlantalar standart pırlanta renk skalasından farklı derecelendirme sistemine sahiptirler. En değerli mavi pırlantalar I-F (Dahili Kusursuz) kategorisine girerken, F (Kusursuz) kategorisinde henüz bir mavi pırlanta kaydı bulunmamaktadır.
Tüm elmaslar beş kategoriye ayrılmaktadır: Tip Ia, Tip Ib, Tip 1aB, Tip IIa ve Tip IIb.
Mavi pırlantalar, tüm pırlantaların yaklaşık %0,1’ini oluşturan Tip IIb kategorisine aittir.
Mavi Elmaslar Nasıl Oluşur?
Tüm elmaslar, milyarlarca yıl süren karmaşık bir kristalleşme sürecinde yerkabuğunun derinliklerinde oluşmaktadır. Aslında, tüm elmaslar yeraltındaki basınç sayesinde karbon moleküllerinin yapısı değişerek oluşmaktadır. Karbon, çok yüksek basınç ve 2.700 derece (Fahrenheit)’i aşan sıcaklıklar altında elmaslara dönüşmektedir. Bu nedenle elmaslar, Dünya yüzeyinin yaklaşık 150 – 200 km altında bulunmaktadır.
Özellikle mavi elmasları bulmak oldukça zordur. Bu elmaslar dünya yüzeyinin daha derin yerlerinde bulunduğundan “SuperDeep” elmas olarak bilinmektedir.
Mavi elmasların büyük çoğunluğu Güney Amerika’da bulunurken, en bilinen mavi elmas madenlerinden bazıları Güney Afrika’daki Cullinan Madeni, Avustralya’daki Argyle madeni ve Hindistan’daki Golconda madenidir.
Belirtildiği gibi, mavi elmaslar mavi tonlarını bor madeninden almaktadır. (Boron, kırmızı, sarı ve yeşil ışığı emen kimyasal bir elementtir.) Yerkabuğunun yaklaşık olarak sadece %0,001’i bor içerir. Bu yüzden mavi elmaslar çok nadir bir madendir. Mavi elmaslar, gri ve bazen mor alt tonlar oluşturan hidrojen de içerebilmektedir. Eğer yeşil veya sarı tonları varsa, az miktarda nitrojen de içerebilmektedir.
Mavi Elmaslarda 4C Kuralı
Pırlantanın kalitesi, 4C kurallarına (renk, berraklık, kesim ve karata) göre belirlenmektedir. Bu metrikler nihayetinde pırlantanın değerini ve fiyatını belirlemektedir. Bir pırlanta satın almayı düşünüyorsanız, karar vermeden önce her zaman pırlanta 4C kuralını incelemelisiniz.
Fantezi renkli pırlantalarda en önemli kalite renktir. Bu pırlantaları bu düzeyde benzersiz kılan renkli tonlarıdır. 4C kuralları arasında diğerleri her zaman ikinci sırada yer alır, ancak bu onların göz ardı edilmeleri anlamına gelmez.
Renk
Belirtildiği gibi, mavi bir pırlantanın değeri esas olarak renk doygunluğuna göre belirlenir. Renk yoğunluğundaki en ufak farklılıklar bile değerde büyük bir fark oluşturmaktadır. Mavi pırlantaların gri, mor ve yeşil alt tonları olabilir.
Beyaz pırlanta ve hafif sarı tonlu pırlantaların renkleri yoğunlaştıkça değeri düşer. Öte yandan, güçlü renk yoğunluk seviyelerine sahip mavi elmaslar daha değerli olarak kabul edilmektedir. Bu nedenle, mavi pırlantanın rengi ne kadar doygunsa, fiyatı da o kadar yüksek olmaktadır.
Kesim
4C’nin bu yönü de bir fark yaratabilir, çünkü bir pırlantanın boyutu ve şekli pırlantanın rengi üzerinde büyük bir etkiye sahip olabilir. Daha büyük boyutlara sahip bir pırlanta üzerinde ışık daha belirgin bir şekilde yansıtılabilir.
Renksiz pırlantaların şekli, genellikle pırlantanın ışıltısını ve parlaklığını yoğunlaştırmaktadır. Ancak bazı elmaslarda rengi yoğun hale getirmek için büyük kesimlerin kullanıldığı süslü renkli elmaslarda durum daha farklıdır.
Berraklık
Berraklık açısından, renksiz pırlantalar ve fantezi renkli pırlantaların her ikisinin de yüksek düzeyde berraklığa sahip olması gerekir. Elmas ne kadar temizse değeri o kadar yüksek olur. Netlik, renk ve kesim kadar önemli olmasa da yine de önemli bir unsurdur.
Karat
Karat, pırlantanın ağırlığını ifade eder. Mavi pırlantalar renksiz taşlardan daha büyük olması gerektiği için rengi daha iyi yansıtmalıdır.
Mavi Pırlantaların Yoğunluk Düzeyleri
Bu elmaslar farklı renk yoğunluğu seviyeleri içerir. Aşağıdaki şekilde sınıflandırılırlar:
- Soluk Mavi
- Çok Açık Mavi
- Açık mavi
- Fantezi Açık Mavi
- Fantezi Mavi
- (F) Fantezi Yoğun Mavi
- Fantezi Koyu Mavi
- (F) Fantezi Derin Mavi
- Fantezi Canlı Mavi
Bu yoğunluk seviyelerinin her biri çarpıcı ve güzeldir, ayrıca nadirdir. Ancak mavi pırlanta söz konusu olduğunda, bir renk ne kadar yoğunsa pırlanta o kadar değerlidir. Taş çok açık görünüyorsa değeri düşebilir. Fantezi kategorilere (açık maviden canlı maviye) ait olan mavi pırlantalar en nadir ve değerli olarak nitelendirilmektedir.
Mavi pırlantanın renk tonu da dikkat edilmesi gereken bir unsurdur. Pırlantanın ana tonu açık mavi ise pırlantanın rengi canlı olmayacaktır. Benzer şekilde, taş çok karanlıksa, maviden çok siyah görünebilir. Genellikle arada bir yerde olan bir mavi elmas seçmeniz önerilir.
Mavi Elmasların Alt Renk Tonları
Mavi bir pırlantanın değerini sadece üst düzeyde renk doygunluğu değil, aynı zamanda saflığı da önemlidir. Yani pırlanta sadece mavi tonlara sahip olmalıdır. Ancak alt tonları olmayan bir mavi pırlanta bulmak oldukça güçtür. İster yeşil, ister gri, ister menekşe alt tonu olsun, hemen hemen tüm mavi pırlantalar bir miktar ikincil renk tonuna sahiptir. Hafif menekşe alt tonlu mavi bir pırlanta bulmak da mümkündür, ancak bu tür mavi pırlantaları bulmak oldukça zordur.
Mavi pırlantaların en yaygın alt renk tonları yeşil ve gridir. Hafif bir alt ton bile mavi bir pırlantanın toplam değerini düşürebilmektedir. Yeşil ve gri tonlar çok yoğunsa ve mavi tonu etkiliyorsa, pırlantanın fiyatını büyük ölçüde değiştirmektedir. Yeşil ve gri alt tonlar zarif de olabilen benzersiz bir kombinasyon oluşturabileceğinden, her şey kişisel tercihlere bağlıdır.
Mavi Elmas Çeşitleri
Uygun fiyatlı veya sadece mavi bir pırlanta almak istemiyorsanız, nişan yüzüğünüz için seçebileceğiniz harika alternatifler var. İşte dikkate alınması gereken bazı seçenekler:
SAFİR
Kraliyet mavisi renginden dolayı safir, mavi pırlanta için iyi bir alternatiftir. Elmas kardeşleri gibi onlar da son derece dayanıklıdır. Nadir safir türleri, farklı ışıklandırma altında renklerini değiştirebilmektedir. Örneğin, floresan ışığı altında kraliyet mavisi bir ton sergilerler ve akkor ışık altında mora dönüşürler.
Kraliyet mavisi tonunun yanı sıra yeşil, menekşe, mor, turuncu, sarı, pembe ve benzeri renklerde de gözükebilmektedir. Siyah, kahverengi veya gri safirleri bile bulabilirsiniz, ancak bunlar çok daha nadirdir. Safir alyansların mavi pırlanta alyanslardan çok daha uygun fiyatlı olduğunu söyleyebiliriz.
YEŞİL ELMAS
Mavi pırlanta bir nişan yüzüğü istemiyorsanız, aralarından seçim yapabileceğiniz çok sayıda başka fantezi renkli pırlanta var. Mavi elmaslara çarpıcı ve benzersiz bir alternatif yeşil elmaslardır. Aynı derecede nadir olan bu elmaslar aynı zamanda mavi elmaslar kadar güzeldirler.
Yeşil pırlantaların farklı tonları (soluk yeşil, çok açık yeşil, açık yeşil, fantezi açık yeşil, fantezi yeşil, fantezi yoğun, fantezi canlı ve fantezi derin) vardır. Nadir olmaları nedeniyle yeşil elmaslar, mavi elmaslardan daha pahalı olma eğilimindedir. Bu nedenle, eğer yüzük için düşük bir bütçeniz varsa, yeşil elmas sizin için doğru seçenek olmayacaktır.
TOPAZ
Mavi topaz aynı zamanda Aralık ayının doğum taşıdır. Bir topaz genellikle kahverengi, turuncu veya sarı bir renk tonuna sahipken, mavi, yeşil, mor, pembe renklere de sahip olabilmektedir. Topaz taşlı nişan yüzüğü rahatlıkla temin edilmektedir. Pırlantalara kıyasla çok daha uygun fiyatlıdırlar, bu nedenle eğer ekonomik bir şeyler arıyorsanız, bir topaz nişan yüzüğü satın almayı düşünebilirsiniz. Tıpkı safir gibi, bir topaz farklı ışıklandırma altında farklı renkler gösterebilmektedir.
Piyasada mavi renkli bir topaz bulabilseniz de, çoğunlukla elmas işleminin sonucudur. Çok nadir olmakla birlikte mavi renkli topazlar vardır. Bu nedenle, mavi pırlanta alternatifi arıyorsanız, belki de bu sizin için doğru seçenek olacaktır.
AKUAMARİN
Akuamarin, harika bir mavi elmas alternatifi oluşturan açık mavi yarı değerli bir taştır. Çok yüksek netlik seviyelerine sahip oldukları için oldukça zariftirler. Akuamarinler ayrıca açık mavi veya yeşil alt tonlu şeffaf olabilirler, ancak tercih ettikleri renk orta derecede güçlü koyu mavidir.
Mavi Elmas Alırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Mavi bir pırlanta almak istiyorsanız göz önünde bulundurmanız gereken birkaç faktör vardır. Bir nişan yüzüğü satın almadan önce, aşağıdaki maddeleri gözden geçirmeyi unutmayın.
Uzman Desteği
Elmaslar hakkında bilginiz zayıf ise, bu alanda bir uzmandan destek almanızı öneriyoruz. Uzmanlar, sevgiliniz için doğru mavi pırlantalı nişan yüzüğü bulmanıza veya tüm sorularınızı yanıtlamanıza yardımcı olacaktır.
4C Kurallarına Dikkat Edin
Mavi bir pırlantanın kalitesi 4C kurallarına göre belirlenmektedir. Tam olarak neyi aradığınızdan emin olmalısınız. Bu konuda kararsızsanız mutlaka bir pırlanta uzmanı desteği alın.
Alternatifleri Karşılaştırın
Bir nişan yüzüğü için alışveriş yaparken birçok çeşidin sunulduğu mağazaları tercih etmek her zaman daha iyidir.
Elmas Sertifikasını Doğrulamak
GIA sertifikalı bir pırlanta seçmek çok önemlidir. Mavi elmasınız için fazladan ödeme yapmak istemiyorsanız bu adım çok önemlidir.